Sankcja kredytu darmowego a konsolidacja kredytów – czy to możliwe?

Sankcja kredytu darmowego a konsolidacja kredytów – czy to możliwe?

Sankcja kredytu darmowego (SKD) to instytucja prawna umożliwiająca konsumentowi zwrot jedynie pożyczonego kapitału bez jakichkolwiek dodatkowych kosztów (odsetek, prowizji, opłat). Sankcja kredytu darmowego  jest skutecznym narzędziem ochrony praw kredytobiorcy. w sytuacji, gdy bank lub instytucja pożyczkowa narusza obowiązki informacyjne wynikające z ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (dalej jako: ustawa o kredycie konsumenckim).

Jednocześnie coraz więcej osób decyduje się na konsolidację kredytów. Konsolidacja kredytów to często wybierane rozwiązanie przez osoby posiadające wiele zobowiązań finansowych. Polega na połączeniu kilku kredytów w jeden, co zwykle przekłada się na niższą miesięczną ratę. Zanim jednak zdecydujesz się na konsolidację, warto dokładnie przeanalizować potencjalne skutki takiego kroku, przede wszystkim czy można złożyć sankcję po połączeniu kredytów?

Konsolidacja a prawo do SKD

Czy SKD działa przy kredycie konsolidacyjnym? Zacznijmy od rozróżnienia. Kredyt konsolidacyjny to nowy kredyt, który zaciągamy po to, by spłacić kilka wcześniejszych zobowiązań. Oznacza to, że dawny kredyt, który mógłby potencjalnie kwalifikować się do zastosowania sankcji kredytu darmowego, formalnie przestaje istnieć – został spłacony nowym zobowiązaniem.

Sankcja kredytu darmowego dotyczy konkretnej umowy kredytu konsumenckiego i można ją zastosować wyłącznie wobec tej umowy, która zawierała naruszenia ustawowe (np. błędne RRSO, brak wymaganych informacji, niezgodność z art. 30 ustawy o kredycie konsumenckim).

Czy można zastosować SKD przy konsolidacji? Sankcja kredytu darmowego nie przysługuje wobec nowej umowy konsolidacyjnej, jeśli ta nie zawiera błędów. Może jednak dotyczyć starej umowy, która została nią spłacona – pod warunkiem, że zachowany zostanie roczny termin na skorzystanie z sankcji kredytu darmowego, który biegnie od momentu podpisania umowy konsolidacyjnej.

Wskazujemy jednak, że jeśli wcześniej zawarte umowy kredytowe zawierały błędy, które mogą uprawniać do skorzystania z sankcji kredytu darmowego, najlepiej zgłosić chęć skorzystania z tej opcji przed podpisaniem umowy konsolidacyjnej.

Jak rozliczana jest sankcja w przypadku konsolidacji kredytów?

W przypadku zastosowania sankcji kredytu darmowego do umowy, która została wcześniej spłacona kredytem konsolidacyjnym, pojawia się kwestia rozliczenia.

Co się dzieje po skutecznym złożeniu SKD? Po pierwsze, kredytodawca ma obowiązek rozliczyć kredyt tak, jakby był on darmowy od początku. Oznacza to, że powinien zwrócić konsumentowi różnicę między sumą wpłat a wypłaconym kapitałem. Po drugie, zwrot środków należy się kredytobiorcy, nawet jeśli kredyt był spłacony z kredytu konsolidacyjnego. To kredytobiorca pozostaje stroną uprawnioną do rozliczenia prowizji, odsetek i otrzymania zwrotu. Po trzecie, sankcja kredytu darmowego nie wpływa bezpośrednio na kredyt konsolidacyjny. Nowa umowa pozostaje ważna – nie dochodzi do jej unieważnienia. Jednak kredytobiorca może uzyskać dodatkowe środki z tytułu sankcji SKD, co może ułatwić spłatę kredytu konsolidacyjnego.

Przykład: jeżeli pierwotny kredyt opiewał na 20 000 zł, a konsument zapłacił łącznie 28 000 zł (z uwzględnieniem prowizji, ubezpieczeń, odsetek), to po skutecznej sankcji kredytu darmowego powinien otrzymać zwrot 8 000 zł – nawet jeśli ten kredyt został spłacony z konsolidacji.

Czy bank może odmówić SKD przy konsolidacji?

W praktyce wiele banków i instytucji pożyczkowych próbuje kwestionować prawo do SKD po spłacie kredytu, argumentując, że konsument stracił już status strony czynnej, a umowa przestała obowiązywać. Takie stanowisko jest jednak niezgodne z orzecznictwem i ustawą o kredycie konsumenckim.

Prawa konsumenta są określone w ustawie o kredycie konsumenckim. Zgodnie z art. 45 tej ustawy sankcja kredytu darmowego przysługuje niezależnie od tego, czy umowa została spłacona przedwcześnie, czy w ramach konsolidacji. Kluczowe jest to, czy naruszenia rzeczywiście miały miejsce i czy konsument działa w terminie rocznym od dnia spłaty.

Dlatego też, jeśli bank odmawia uznania sankcji w takim przypadku, warto skorzystać z pomocy kancelarii prawnej, która:

• przeanalizuje umowę i sprawdzi, czy istnieją podstawy do SKD,
• przygotuje odpowiednie oświadczenie,
• poprowadzi ewentualny spór z bankiem, także na drodze sądowej.