SKD a wcześniejsza spłata kredytu – kiedy i jak działa?

Sankcja kredytu darmowego a wcześniejsza spłata – co warto wiedzieć?

Sankcja kredytu darmowego (SKD) to narzędzie, które pozwala konsumentowi na istotne zmniejszenie kosztów zaciągniętego kredytu w sytuacji, gdy kredytodawca naruszył określone obowiązki informacyjne wynikające z ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (dalej: ustawa o kredycie konsumenckim). Coraz więcej kredytobiorców zadaje sobie jednak pytanie: czy można ubiegać się o SKD po spłacie kredytu?

Sankcja kredytu wcześniejsza spłata

Sankcja kredytu darmowego została uregulowana w art. 45 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Przysługuje ona konsumentowi w sytuacji, gdy kredytodawca naruszy określone przepisy tej ustawy – np. nie poinformuje kredytobiorcy o rzeczywistej rocznej stopie oprocentowania (RRSO), nie zawrze w umowie wymaganych elementów albo nie udostępni formularza informacyjnego.

Czy SKD działa po wcześniejszej spłacie kredytu? Tak, możliwość powołania się na sankcję kredytu darmowego nie wygasa automatycznie z chwilą wcześniejszej spłaty kredytu. Konsument zachowuje prawo do złożenia oświadczenia o sankcji kredytu darmowego także po nadpłacie lub całkowitej spłacie zobowiązania, o ile nie upłynął jeszcze termin przewidziany w przepisach.

Kiedy można złożyć SKD po spłacie kredytu? Ustawa o kredycie konsumenckim przewiduje roczny termin od wykonania umowy kredytowej na złożenie oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. To oznacza, że jeśli konsument spłacił kredyt np. 10 marca 2025 r., to może złożyć oświadczenie o SKD najpóźniej do 10 marca 2026 r.

Nadpłata i spłata całościowa przed terminem zakończenia umowy kredytu nie zamyka więc drogi do dochodzenia swoich praw – wręcz przeciwnie, często właśnie po spłacie kredytu kredytobiorcy analizują umowę pod kątem ewentualnych uchybień.

Zwrot prowizji po spłacie

Jak rozlicza się koszty kredytu po nadpłacie lub wcześniejszej spłacie? Zgodnie z art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim, w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu konsument ma prawo do proporcjonalnego zwrotu kosztów kredytu niezależnych od okresu korzystania z finansowania. Dotyczy to w szczególności takich elementów jak:

• prowizja,
• ubezpieczenie,
• opłaty przygotowawcze,
• inne koszty poniesione z góry.

Bank lub firma pożyczkowa powinny zwrócić kredytobiorcy część kosztów kredytu w proporcji do skróconego okresu trwania umowy. Przykładowo, jeśli kredyt został spłacony po połowie okresu kredytowania, konsument ma prawo do zwrotu połowy kosztów, o ile nie były one ściśle związane z konkretną usługą zrealizowaną jednorazowo.

Warto pamiętać, że roszczenie o zwrot kosztów kredytu z tytułu wcześniejszej spłaty to coś innego niż sankcja kredytu darmowego – ale w praktyce można dochodzić obydwu roszczeń równolegle.

Jakie są warunki złożenia SKD przy wcześniejszej spłacie?

W celu skutecznego powołania się na sankcję kredytu darmowego, konieczne jest spełnienie kilku warunków:

• kredyt musi być kredytem konsumenckim – czyli zawartym z osobą fizyczną na cele niezwiązane bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową, w kwocie nieprzekraczającej 255 550 zł (lub równowartości tej kwoty w innej walucie);
• złożenie oświadczenia przez konsumenta – SKD nie działa automatycznie. Należy złożyć pisemne oświadczenie do kredytodawcy w odpowiednim terminie;
• termin złożenia oświadczenia – do roku od wykonania umowy, czyli od dnia całkowitej spłaty kredytu;
• muszą wystąpić uchybienia po stronie kredytodawcy, np.:

1. brak wymaganych informacji w umowie,
2. błędne wskazanie RRSO,
3. brak formularza informacyjnego,
4. nieprawidłowe poinformowanie o prawie odstąpienia,
5. inne naruszenia obowiązków informacyjnych z ustawy.

Zakończenie umowy kredytu przez wcześniejszą spłatę a rozliczenie SKD

Jak działa SKD przy wcześniejszej spłacie? Jeśli kredytobiorca spłacił kredyt przed czasem, a następnie skutecznie powoła się na sankcję kredytu darmowego, ma prawo żądać od kredytodawcy zwrotu wszelkich kosztów poniesionych w związku z kredytem – oprócz samej kwoty kapitału.

Rekompensata kosztów obejmuje:

• odsetki zapłacone w trakcie trwania umowy,
• prowizję i opłaty przygotowawcze,
• składki ubezpieczeniowe,
• inne koszty wskazane w umowie.

Taki zwrot można uzyskać zarówno na drodze reklamacyjnej, jak i w postępowaniu sądowym. W przypadku odmowy uznania SKD przez kredytodawcę warto skonsultować się z kancelarią specjalizującą się w prawie konsumenckim lub sporach z instytucjami finansowymi.

Jeśli masz wątpliwości co do prawidłowości zawartej umowy kredytowej lub chcesz sprawdzić, czy możesz skorzystać z SKD – skontaktuj się z naszą kancelarią. Pomożemy Ci przeanalizować dokumentację i skutecznie dochodzić swoich praw.