SKD a kredyt odnawialny – czy można zastosować?

SKD a kredyt odnawialny – czy można zastosować?

Sankcja kredytu darmowego (SKD) to jedno z popularniejszych narzędzi ochrony konsumenta w polskim prawie bankowym. W sytuacji, gdy bank, czy inna instytucja finansowa nie dopełni ustawowych obowiązków, klient może – zgodnie z przepisami ustawy o kredycie konsumenckim – spłacić jedynie kwotę kapitału, bez jakichkolwiek kosztów dodatkowych. W praktyce więc zyskuje darmowy kredyt.

Wśród kredytobiorców często pojawia się jednak wątpliwość, czy SKD dotyczy kredytu odnawialnego, a więc produktów takich jak odnawialny limit czy linia kredytowa? W dzisiejszym wpisie postaramy się wyjaśnić ostatecznie czy sankcja dotyczy kredytu odnawialnego?

Czy SKD dotyczy kredytu odnawialnego?

Na gruncie ustawy o kredycie konsumenckim kredyt odnawialny mieści się w definicji kredytu konsumenckiego, co wynika wprost z art. 3 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. z 2023 r. poz. 1024 z późn. zm.).

Oznacza to, że zdecydowana większość kredytów odnawialnych (jeśli spełniają ustawowe przesłanki do zastosowania sankcji), zwłaszcza tych oferowanych jako linia kredytowa na rachunku bankowym z dłuższym okresem spłaty (najczęściej 12 miesięcy z możliwością automatycznego przedłużenia), może podlegać SKD, jeśli bank nie spełni swoich obowiązków przewidzianych w ustawie.

Czy limit w koncie można objąć SKD?

Kredyt w rachunku, potocznie nazywany limitem w koncie, to szczególny przypadek kredytu odnawialnego. W zależności od konstrukcji umowy, może on być objęty zakresem ustawy o kredycie konsumenckim lub z niej wyłączony.

Przepisy dotyczące SKD wprost wskazują jakie obowiązki muszą zostać spełnione przez bank, żeby kredyt wyłączyć spod SKD. Do podstawowych należą m.in.:

• zawarcie umowy w niewłaściwej formie;
• brak określenia czasu obowiązywania umowy;
• niewskazanie w treści umowy RRSO
• niewskazanie całkowitej kwoty do spłaty wyliczonej na dzień zawarcia umowy;
• brak w treści umowy informacji o możliwości i sposobie wcześniejszej spłaty kredytu;
• brak w umowie kredytu danych kredytobiorcy (imię, nazwisko, adres) i kredytodawcy.

W sytuacji, gdy obowiązki te nie zostaną dopełnione, konsument może powołać się na sankcję darmowego kredytu  – nawet gdy mamy do czynienia z kredytem odnawialnym, a nie klasycznym ratalnym. Praktyka pokazuje, że coraz więcej konsumentów skutecznie egzekwuje to prawo. Pomocą prawną w tym zakresie służą profesjonalne podmioty, mające doświadczenie w sporach z bankami w takim zakresie jak sankcja kredytu darmowego.

Jaki typ kredytów podlega sankcji?

Sankcja kredytu darmowego została przewidziana w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim. Zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim, sankcja kredytu darmowego może mieć zastosowanie do kredytów:

• kapitał kredytu nie może być wyższy niż 255 550,00 zł lub równowartości tej kwoty w walucie obcej;
• umowa zawarta została z kredytobiorcą – konsumentem;
• umowa kredytu musiała zostać podpisana po dniu 17 grudnia 2011 r.;
• pomiędzy ostatnimi czynnościami dotyczącymi kredytu, a zgłoszeniem roszczenia z sankcji kredytu darmowego nie upłynął więcej niż rok;
• wszystkie raty kredytu zostały spłacone w terminie.
• kredyt nie jest zabezpieczony nieruchomością.

Nie ma przy tym znaczenia, czy jest to kredyt ratalny vs odnawialny – liczy się spełnienie ustawowych kryteriów i ewentualne uchybienia po stronie kredytodawcy.

Czy bank musi uwzględnić SKD przy kredycie odnawialnym?

Banki i inne instytucje finansowe często próbują odpierać roszczenia konsumentów, powołując się na specyfikę produktu, jakim jest kredyt odnawialny. Argumentują, że interpretacja ustawy o kredycie konsumenckim nie pozwala na zastosowanie sankcji wobec elastycznych, odnawialnych form kredytowania.

Jednak taka interpretacja nie znajduje jednoznacznego potwierdzenia ani w przepisach, ani w orzecznictwie. Coraz więcej sądów przyznaje rację konsumentom, stwierdzając, że umowa kredytu odnawialnego również może podlegać sankcji – pod warunkiem, że została zawarta z naruszeniem obowiązków informacyjnych wynikających z ustawy.

Bank ma obowiązek precyzyjnie określić warunki kredytu, przedstawić wszystkie koszty, RRSO, a także dostarczyć klientowi formularz informacyjny. Niespełnienie tych wymogów skutkuje możliwością zastosowania sankcji – bez względu na to, czy umowa dotyczy kredytu ratalnego, czy odnawialnego limitu.